Unsaon Pagtuon Sa Biblia – Part 1

Sa atong niaging pagtuon nakita nato kung giunsa pagkaabot sa Biblia kanato nga naggikan sa Diyos ug SIYA LAMANG ANG NAG-INUSARANG TINUOD NGA AWTOR. Nakita nato nga ang Biblia adunay duha ka parte ug ang kada usa adunay lahi-lahi nga mensahe gikan sa Diyos para sa mga tawo nga nagpuyo sa nagkalahi-lahi nga panahon. Ato pud nadiskubrehan nga kini usa ka kumpleto nga giya para sa katawhan! Karon atong tun-an ang hilisgutan mahitungod sa kung “Unsaon nato Pagtuon Sa Biblia.” Ang rason nganong importante kini tun-an tungod sa daghang negatibong butang nga atong nahisgotan sa mga niaging pagtuon. Ang kamatuoran nga adunay daghan kaayo nga mga relihiyon nga NAG-ANGKON nga nagsunod sa Biblia nga buot pasabot nga adunay sayup niini. Sa unsang paagi nga adunay usa ka mensahe nga gikan sa usa ka awtor, pero adunay gatusan ka mga grupo nga nagkalahi-lahi? Karon, adunay daghang mga tawo ang NAG-ANGKON nga nagdawat sila ug personal nga giya gikan sa Balaang Espiritu pero ang resulta niini mao ang nagkalahi-lahi nga mga pagtulun-an ug kaguliyang! DILI KINI SAKTO! Busa, dapat nato tan-awon kung unsa ang problema. Kung ang tinubdan sa atong mensahe karon nga gikan sa Diyos kay ang Biblia, ug kung sa Biblia lang nahisulod ang usa ka makanunayon nga mensahe, ug kung makakita kita ug nagkalahi-lahi nga pagtulun-an sa relihiyon karon, ang problema lagmit makit-an sa kung unsay paagi sa mga tawo sa pagtuon sa Biblia. Tungod niini, dapat kitang mag-amping pag-ayo sa atong pagtuon sa mensahe sa Diyos. Pinaagi sa pagsunod sa pipila ka mga giya o tamdanan sa pagtuon, among gituohan nga bisan kinsa ang makagamit sa Biblia'g tarung ug makadiskubre sa kamatuoran nga mao ang katuyoan sa Diyos.

Sa dili pa kita mopadayun, ato una tan-awon ang nagkalain-laing paagi sa pagtuon sa mga tawo.

Unang Pasiuna nga punto

Para sa pasiuna sa atong panaghisgutan, mubalik kita sa usa ka punto sa atong niaging klase. Nabantayan ba ninyo nga adunay mga tawo ang mag-ampo sa dili pa sila magsugod sa pagtuon sa Biblia? Unsa man ang kasagaran nilang iampo? Usahay mag-ampo sila sa giya gikan sa Diyos, o sa Balaang Espiritu. Mugiya ba ang Diyos sa inyong huna-huna para diha dayun makuha ninyo ang kamatuoran gikan sa Balaang Espiritu? Nakahinumdom baka sa atong niaging klase mahitungod niing butanga? Nakita nato kung giunsa sa Diyos pagbuhat sa iyang plano para magiyahan ang mga orihinal nga disipulo paingon sa kamatuoran pinaagi sa Balaang Espiritu. Ang resulta sa katong giya kay ang pagkumpleto sa mensahe sa Biblia. Atong nahibaw-an nga ang Espiritu naggiya ngadtong mga tawhana paingon sa PAREHA nga kamatuoran. Karon anaa kita sa lahi nga sitwasyon. Nagsuway kita sa pagkuha sa kamatouran GIKAN sa Biblia.

Daghang mga tawo karon ang nagtuo nga sa pagpangayo sa Balaang Espiritu sa giya kay maghatag siya sa parehas nga klase sa paggiya nga nahitabo ngadto sa mga orihinal nga nakadawat ug nagsulat sa mensahe. Ang pangutana nga dapat natong tubagon kay kung kini nga klase nga giya anaa ba, ug kung anaa man kini, unsaon nato pagkahibalo nga nadawat nato kini? Usa sa makat-onan nato basi sa atong komon nga pagpanabut kay kung ang duha ka tawo mangayo ug moangkon nga nakadawat sila sa giya gikan sa Balaang Espiritu diha sa ilang pagtuon, ug nakaabot sila sa nagkalahi-lahi nga konklusyon, busa usa sa duha ka mga butang ang tinuod! Basin 1) ang Balaang Espiritu kay nagusab sa sumbanan sa pagkamakanunayong pagpakita sa parehas nga mensahe sa tanang tawo sa tanang lugar, o, 2) ang atong nakita karon kay DILI giya nga gagikan sa Balaang Espiritu.

Ang punto nga gusto namong himuon diri kay kini. KUNG ang Balaang Ispiritu naggiya sa mga tawo karon busa dapat makakita kita sa pagkamakanunayon sa mensahe nga gidawat sa mga tawo ug ang mensahe nga gitudlo sa mga tawo! Ang kamatuoran nga grabi kaayo ang DILI PAGKAMAKANUNAYON sa pagtuo ug sa pagtudlo karon NAGPAMATUOD nga ang pag-angkon nga gigiyahan sa Diyos dili nagpamatuod nga nadawat jud sa giya sa Balaang Espiritu.

Busa, ang pag-ampo sa dili pa magtuon kay dili igo.

Ikaduhang Pasiuna nga punto

Usahay inig tapok-tapok sa mga tawo sa pagtuon sa Biblia manglingkod sila nga nagpalibot sa lamesa, mubasa sila’g usa ka bersikulo, dayun ang lider o nagdumala sa grupo mangutana sa tagsa-tagsa katawo sa ilang opinyon kung para nila unsa ang buot pasabot sa maong bersikulo. (Usahay tawagon kini’g “Bible sharing”.) Mao ba kini ang sakto nga paagi sa pagtuon sa Biblia? Ato dapat hinumduman nga ang Biblia kay mensahe sa Diyos ug ganahan siya nga makasabot kita sa buot niyang ipasabot niini. Sa “Bible sharing”, delikado kaayo nga ang mga partisipante muhatag sa ilang kaugalingog pagpasabot, ug masipyat sa bout nga gipasabot sa Diyos. Dili kini ang saktong paagi sa pagtuon sa Biblia.

Ikatulong Pasiuna nga punto

Ang storya nagtuyok sa usa ka lalaki nga sa matag adlaw niyang pagtuon sa Biblia mangayo siyag giya gikan sa Ginoo. Para makita ang tubag mukuha siya'g Biblia, paklion ang mga pahina nga walay pagtan-aw tan-aw, iya ibutang iyang tudlo sa usa ka pahina. Iyang kuhaon ang bisang unsa nga bersikulo nga matungdan sa iyang tudlo ug kuhaon kini isip giya gikan sa Diyos para sa kana nga adlaw.

Ang storya nagapadayon sa usa kaadlaw samtang siya namahaw nihangad siya ug niingon, “Ginoo, unsay gusto nimo ipabuhat nako karon?” Ug sa iyang naandan, abtik niyang gipakli ang pahina sa iyang Biblia, gipiyong iyang mga mata, ug gibutang iyang tudlo sa usa ka pahina. Giabli niya iyang mata ug iya nadiskrubrehan nga iyang tudlo mitugpa sa Mateo 27:5 nga naga-ingon, “ … Ug siya (Judas) milakaw ug nagbitay sa iyang kaugalingon. Naghuna-huna siya kadiyot, nagduda siya ug nihangad sa langit ug miingon, “Ginoo, sigurado ko nga dili ka ganahan na magbitay ko sa akong kaugalingon.” Gisuwayan niyag balik’g gipiyong iyang mga mata pag-ayo ug nakonsentrar, nagpakli siya sa pahina sa iyang Biblia pagusab. Nitugpa iyang tudlo sa usa ka bersikulo ug giablihan iyang mga mata sa Lucas 10:37 nga naga-ingon, “… Lakaw ug buhata ang giingon." Naghuna-huna siya kadiyot ug, kalit siya gikulbaan. Niingon dayun siya, “ Ginoo … sigurado ko nga dili ka ganahan ibitay nako akong kaugalingon!” Napuno siya sa kahadlok, nagtulo-tulo ang iyang singot, ug niusab napud siyag pakli sa pahina sa Biblia.. sa pagduhaduha…, nitugpa iyang tudlo sa ikatulo ug katapusang higayon. Nahadlok siya sa pag-abli sa iyang mga mata, naghinay-hinay siya’g lili ug sa iyang kalisang, nadiskobrehan niya nga natugpa iyang tudlo sa Juan 13:27 nga nagaingon, "… Ang imong paga-buhaton, buhata sa madali."

Dili kini ang saktong paagi sa pagtuon sa Biblia.

Ikaupat Pasiuna nga punto

Hinumdumi kadiyot ang imong pagtuon sa katong nagskwela pa ka. Kung pananglitan, naa ka sa imong Chemistry nga klase, unsaon nimo pagtuon ang Chemistry? Mag-ampo ba ka sa giya gikan sa Balaang Espiritu? Ang maestra ba mubasa og parte sa libro ug mangutana sa kada estudyante kung para nila unsay buot pasabot niini? Mangutana baka unya paklion ang pahina sa libro para pangitaon ang imong tubag ug itugpa imong tudlo sa pahina? Siyempre dili! Ablihan nimo ang imong Chemistry nga libro, msgsugod sa unang pahina sa pagbasa ug magtuon gikan didto. Basahon nimo pag-ayo ug balik-balikon pagbasa aron masabtan! Mao pud kini ang paagi sa pagtuon sa Biblia. Ang proseso sa pagtuon sa Biblia kay pareha sa pagtuon sa skwelahan. Unsay kalahian sa libro nga atong gitun-an? Atong Chemistry nga libro kay hinimo sa tawo apan atong Biblia gikan sa Diyos!

Mga Giya Sa Pagtuon Sa Biblia

Ato dapat makat-onan og huna-huna nga ang proseso sa pagtuon sa Biblia kay pareha ra sa proseso sa pagtuon nga atong ginabuhat sa skwelahan. Ato dapat gamiton ang utok nga gihatag sa Diyos kanato para murason ug sulayan ang tanan nga atong natun-an. Atong primero nga instrumento sa pagtuon sa Biblia kay maayong paghkom o common sense ug ang proseso sa pagtuon sa Biblia kay rasyonal ug makatarunganon, bisan pa kung ang atong nakat-unan nga resulta sa proseso kay dili ilado sa panghuna-huna sa tawo!

Ang mosunod nga giya kay nagsugyot sa pagtabang sa pagtuon ug makatarunganon nga pagrason kung unsa ang gusto isulti sa Diyos. Inig human nato madiskobrehan ang tinuod nga buot pasabot sa mensahe, unya depende na nato sa pagdesisyon kung musunod ba kita sa sugo sa Diyos.

1. ANG TUYO SA BIBLIA KAY ANG PAG-USAB SA ATONG KINABUHI, DILI PARA MAPUN-AN ANG ATONG NAHIBAW-AN.

   Dapat nato dawaton nga ang adunay kinutuban nga impormasyon nga anaa sulod sa Biblia. Sa pagkahibalo nga kini tinuod, dapat nato hinumduman nga walay piho nga tubag sa kada posible nga mga pangutana. Dili ni sama sa usa ka encyclopedia, ang Biblia sama ra sa usa ka pakigpulong diin ang tagasulti kay maningkamot sa hatag sa pinili nga impormasyon nga muaplikar o makatabang mahitungod sa ilang sitwasyon sa panghitabo o istorya. Ang Diyos nakapili nasa kung unsa iyang gihisgutan ug responsibilidad nato nga maminaw ug musunod sa iyang isulti.

   Karon mutan-aw kita sa mga bersikulo nga nagpakita sa punto niini. Magsugod kita sa Juan 20:30-31. Kung inyo nabantayan ang nagsulat niini naglakip sa pagsulat sa rason kung ngano gisulat niya kini. Wala siya magsuway sa presentar sa kinatibuk-ang kasaysayan sa kinabuhi ni Jesus apan ang mga piho ug kunstraktibo nga panglantaw bahin sa kinabuhi ni Jesus nga sulama sa giingon nagsulat niini– pagkumbinsi sa mga nagbasa nga si Jesus kay ang Kristo.

   Usa pud ka bersikulo nga dapat nato tan-awon kay ang 2 Pedro 1:3-4. Bantayi kung giunsa ni Pedro pagpakita nga gihatagan kita sa Diyos sa tanang butang (impormasyon ug pahimatngon) nga kinahanglan nato “sa kinabuhi ug Pagka-Diyosnon” ug ang KATUYOAN sa paghatag sa Diyos sa iyang mensahe ngadto sa mga tawo. Ang kana nga katuyoan kay ang “pag-usab”!

   Laing importante nga bersikulo kay ang 2 Timoteo 3:16-17 nga nakita ug nabasa na nato kini sa atong niaging klase ug sa atong nadiskubrehan, nagsunod kini sa ideya nga, tungod ang Biblia gikan sa Diyos (ug dili sa tawo), “GAMIT KINI” o mapusalanon sa daghan nga butang. Kini nagpamatuod pud nga ang mensahe sa Diyos naabot kanato dili lang para atong basahon para kita malingaw.

   Sa katapusan, dapat nato dawaton nga dili igo nga magtuon kita matag-adlaw o sag-ulohon nato ang mga bersikulo. Ang katuyoan sa Diyos para sa tanang tawo nga nagpadayon nga para kita maminaw og tarung sa tanan niyang isulti, pero, mas impotante nga tumanon nato ang bisan unsa niyang isulti!

2. ANG BIBLIA GIKAN SA DIYOS.

   Ang mga niaging klase nato nagpakita nga ang Biblia gikan sa Diyos ug siya ang nanag-iya niini. Tungod kay tinuod kini, kada tawo dapat mag-amping pag-ayo sa pagdawat sa tagsa-tagsang tudlo nga makita sa sulod sa biblia. Ang pagtuon sa Biblia dili lang pareha sa pagkaon sa karenderya kung asa ang usa ka tawo mupili sa kung unsa iyang gusto ug labyan lang ang dili niya gusto. Ang iya lang pilianan kay ang PAGTUO ug PAGTUMAN sa Diyos. Kung mupili ta niini, busa DAPAT kita nga mudawat ug mutuman sa TANAN nga gisulti sa Diyos. Maong, kung adunay pagkasumpaki tali sa gitudlo sa nagkalahi-lahi nga relihiyosong grupo, ug sa kung unsay gitudlo sa Biblia, busa dapat kita mopili kung unsa atong sundon. Ang dili pagtagad sa problema kay dili makapahawa sa problema! Ang pagdesisyon nga dili mupili ….. kay usa ka pagpili!

   Konsiderahon nato ang usa ka interesado nga bersikulo gikan sa kinabuhi ni Jesus. Mateo 7:21-23 nga naghisgut sa pasidaan ni bisan kinsa nga ganahang mamahimong sumusunod sa Diyos. Nagpamatin-aw kini nga dili igo sa usa ka tawo ang pag-angkon nga sumusunod sa “relihiyoso” nga tawo. Ang gipangita sa Diyos sa usa ka sumusunod kay tawo nga mubuhat sa mga butang nga IYANG gusto ipabuhat. Buot pasabot nga ang mensahe nga gihatag sa Diyos sa Biblia naglakip sa tanan niyang gusto ipabuhat sa sumusunod niya ug si bisan kinsa nga naghandum nga mahimong sumusunod niya dapat mupili ug modawat sa mga butang nga iyang gusto ug buhaton nila sa kini paagi nga mahimout ang Diyos sa atong buhat.

   Sa katapusan, tungod ang Biblia gikan sa Diyos, dapat nato dawaton nga kini ang katapusan nga awtoridad sa bisan unsa panaghilisgutan. Dapat pud nato isalikway ang bisan unsang ideya nga dili mouyon sa mga pagtulun-an sulod sa Biblia – bisan unsa pa ka-sinsero o ka-relihiyoso tan-awon kini! Ang “gusto sa Amahan” nga kita dapat mobuhat sa iyang kabubut-on ug ang kana nga kagustuhan sa Diyos makita lang sa Biblia.

3. ANG MENSAHE SA DIYOS ADUNAY USA LAMANG KA MENSAHE UG DILI DAPAT MAUSAB.

   Tungod kay ang mensahe sa Kristiyano gikan sa Bag-ong Kasabotan, ug tungod kay ang mensahe sa Bag-ong Kasabotan kumpleto na sa panahon sa mga unang mga Kristiyano ug nasuwat na para sa tanan, unya ang mga pagtulun-an ug ang mga buhat sa Kristiyanismo karon dapat pareha sa katong mga orihinal nga Kristiyanismo kaniadto. Tungod kay aduna tay pareha nga Diyos ug pareha nga mensahe, unya kung nakasabot kita ug nagsunod gayud sa unsay gisulti sa Biblia mamahimo kitang mga Kristiyano sama sa mga Kristiyano mga niagi.

   Ang mensahe sa Diyos dilli mausab bisan sa pa og mausab ang panahon ug teknolohiya. Ang kalibutan karon kay mas mauswagon na kumpara sa panahon ni Jesus. Sa panahon ni Jesus, walay sakyanan, telebisyon, radyo, eroplano, gas stoves, ug internet. Apan, ang mensahe sa Diyos wala gituyo para mas molambo ang atong teknolohiya. Ang parte sa tawo nga naapektuhan sa Biblia dili makaapekto sa pag-uswag sa teknolohiya. Ang tawo karon makasala gihapon pareha kung giunsa pagkasala sa mga tawo sa panahon ni Jesus. Ang Biblia naghandum sa pagtabang sa tawo pinaagi sa pagtang-tang sa iyang sala ug ang mensahe sa Biblia kay gikinahanglan NATO sama sa ilang panginahanglan niini kaniadto! Ang mensahe sa Dios managsama alang sa tanang tawo nga nagpuyo sa tanang panahon ug sa tanang dapit ug busa ang tinuod nga Kristiyanismo kanunay nga managsama bisan asa kini makaplagan ug sa bisan unsang yugto sa panahon.

4. KUNG MAGTUON KITA SA BIBLIA, DAPAT NATO IPADAPLIN ANG TANAN RELIHIYOSONG IDEYA NGA ATONG NAKAT-ONAN KANIADTO.

   v

   Bayas sa Relihiyon1 ang pinaka delikado nga kontra sa maayong pagtuon sa Biblia. Hinay-hinay kining mosulod sa utok sa usa katawo ug mao pud kining hinungdan sa usa ka tawo nga mutuo pag-ayo sa usa ka pamaagi sa paghuna-huna, sa punto nga dali nila isirado ilang panghuna-huna sa mga pagtuo nga lahi sa ilang kaugalingong pagtuo kaniadto.

   Ang nagunang problema niini kay ang reyalidad nga katong mga pagtuo nga natanum sa tagsa-tagsa nilang kasing-kasing pwedeng dili sakto. Ang kadaghanan sa mga tawa, ang bayas sa relihiyon naggikan sa tuig nga pagkasinati sa ilang “relihiyon sa pamilya” ug, samtang mura ni siya’g inosente dili ikalimod nga ang tawo nga nagdako diha sa usa ka relihiyon mao ang nahimong hinungdan para musalig ang usa ka tawo sa bisan unsa nga pagtuo ug buluhaton nga iyahang namatngonan – bisan tuod nga walay saktong pagimbestigar niini. Ang rason kung nganong ang bayas sa relihiyon kay delikado, tungod kay lisod para sa usa ka tawo nga bayas nga mahibaloan kini, ang kasagaran nga mahitabo, ang ilahang bayas nga panglantaw sa relihiyon lang ang ilang namatngonan ug wala pa sila nahibalo sa pagtuon sa Biblia para masigurado nga ang ilang gituohan kay husto ug tinuod. Ang ebidensya nga ang adunay bayas sa relihiyon makita sa atong palibut karon, sa dihang ang usa ka tawo motuo nga ang usa ka butang sakto o dili bisan tuod wala sila makabalo sa kung nganong muuyon sila niini. Daghan nga mga tawo ang musalikway sa bisan unsa nga pagtulun-an o binuhatan nga wala makita sa ilang kaugalingong simbahan tungod kay dako ang ilang pagtuo sa ilang kasing-kasing nga nag-ingon “Ang akong simbahan kay ang saktong simbahan ug tungod kay wala mi nagbuhat niana nga pagtulun-an busa sayop kana tungod kay kung sakto kana nga pagtulun-an anaa ug ginabuhat unta kana sa among simbahan!” Kini nga klase sa paghuna-huna kay nakadala sa daghang sinsero nga mga tawo para motuo nga ang pinaka importanteng butang sa relihiyon kay ang pagkamembro sa sakto nga grupo. Ang ideya kay kung ang usa ka tawo kay membro sa usa ka grupo unya “matabunan” sila sa maayong kinaiya ug binuhatan sa grupo. Sa kini nga sitwasyon ang kada usa dili na kinahanglan maghuna-huna mahitungod sa kung unsa ilang kanya-kanyang gituohan, apan, musunod lamang sila sa bisan unsa nga isulti sa ilahang lider o pangulo. Sayup kini nga ideya!

   Asa man gagikan ang bayas sa relihiyon? Sa atong pagkatigulang ang pinka delikado nga butang nga atong madala kay ang atong nakat-onan gikan sa atong mga niaging relihiyon. Ang kadaghanan natong nahibaw-an mahitungod sa relihiyon kay atong nakat-onan pinaagi sa pagpaminaw sa atong mga higala, membro sa pamilya, ug nagkalahi-lahing relihiyoso nga lider o pangulo. Gamay lang kanato ang makasulti nga nituo kita sa atong gituohan tungod kay atoa kining gitun-an! Apan, unsaon man nato mapanigurado nga ang atong nadunggan gikan sa kining mga tawhana kay tinuod kung dili gayud nato tun-an ang Biblia para tan-awon kung tinuod ba kining tanan? Kung ang usa ka grupo nga naglungtad sa usa ka nasud sa pipila ka tuig nagpamatuod ba nga ang ilang pagtulun-an ug buluhaton kay tinuod og naggikan sa Diyos? Siyempre dili, ug posible kaayo nga ang tawo nga apil sa usa ka grupo mamahimong bayas ug sayup sa paghuna-huna.

   Bisan sa pagtuon sa Bibiya, ang atong pagka-bayas ang makapugong kanato para makakita ug makadawat sa kamatuoran nga gagikan sa Diyos. Human niining tanan, ang pagdawat nga ang relihiyon sa usa ka pamilya kay nagsubay sa sayop nga pagtulo-an lisod dawaton! Apan, sa pagtuon sa Biblia DAPAT nato ipadaplin ang tanan nga nakat-onan nato sa niaging mga tuig ug magpakaaron-ingnon nga wala pa nato kini nadunggan. Dayun ato DAPAT tun-an ang mga kamatuoran nga gipakita sa Biblia sa paagi nga dili kita mabayas! Dapat kitang maghimo og konklusyon basi lang sa kamatuoran nga gihatag sa Diyos pinaagi sa unsay gisulti sa Biblia. Inig human nato sa atong pagpangita, pagtuon ug human mahimo atong konklusyon dira na nga higayon kung asa nato balikan ang atong relihiyosong ideya kaniadto ug I-kompara kini sa atong nakat-onan sa pagtuon sa Biblia. Kung ang atong nakat-onan sa pagtuon sa Biblia pareha sa gitudlo sa atong relihiyon busa wala kita'y dapat ikabalaka. Apan, kung lahi ang gitudlo, busa aduna kitay problema. Dapat kita mudesisyon kung asa sa duha ang atong sundon – atong relihiyon o ang mga pagtulun-an sa Diyos.

   Mao kini ang kalisod nga giatubang sa tanan kung mudesisyon sila sa pagtuon sa KAMATUORAN sa Biblia ug gikinahanglan ang dako nga kusog ug kaisog para malahotay hangtud sa katapusan.

5. TUN-I ANG TANANG ANAA NGA MGA MATERYALES SA USA KA HILISGUTAN USA KA MUHIMOG MGA KONKLUSYON.

   Laing rason nganong usahay maabot ang tawo sa sayup nga konklusyon mahitungod sa gitudlo sa Biblia kay tungod magtuon lang sila sa pipila ka bahin sa tanang ebidensya nga makita sa Biblia. Pamilyar kitang tanan sa paghimo ug konklusyon o paghukom basi sa ebidensya kay nahitabo kini kaga-adlaw sa Korte. Mudesisyon ang Huwes base sa gipakita nga mga ebidensiya ug basta sa walay pagkabayas, tan-awon sa maghuhukom ang TANANG ebidensya, aron nga posible para nila nga makamahimo sa patas ug husto sa paghukom.

   Ang paghukom sa usa ka Huwes nahisama ra sa atong pagtuon sa Biblia. Inig paminaw sa matag kaso diha sulod sa hukmanan, ang abogado sa isig ka panig magpakita sa ilang mga ebidensya. Mouna og presentar ang usa ka panig inig kahuman nila ang pikas panig napud. Ibutang nato nga ang usa ka kaso adunay 10 ka testigo. Ibutang nato nga adunay 5 sa prosekusyon ug 5 sa depensa. Husto ba kini kung paminawon lang sa Huwes ang 5 ka testigo gikan sa prosekusyon unya muhunong nasa pagdungog dayun muhimo sa desisyon? Siyempre dili kay kana dili patas ug makiangayon! Bisan og unsa paka maayo ang pagkombinsir sa unang mga testigo tingali adunay usa ka testigo gikan sa pikas nga bahin nga magpamatuod sa kamatuoran sa butang nga walay pagduhaduha. Busa ang maayo nga maghuhukom DAPAT ikonsidira ang TANANG ebidinsiya usa maghimo og konklusyon o pataw!

   Ikonsidera ang musunod nga angid nga paghulagway niin nga sitwasyon. Ibutang nato nga aduna tay pagtuon nga interesado kitang makt-onan ug ang Biblia adunay napulo (10) nga bersikulo nga naghatag sa mga detalye kung unsa ang gusto isulti sa Diyos bahin niini. Ibutang nato nga anaay giinigon nga relihiyosong grupo, tawagon nato silang “Grupo A”, ug nasugod sila sa pangita sa kung unsay gisuti sa Diyos mahitungod niini. Kining mga tawhana kay sinsiro kaayo ug matinud-anon pero sa 10 ka posible nga mga bersikulo 4 lang ilang gidawat ug gibasa. Bisan ila pang gitun-an pag-ayo kining mga bersikuloha ug gigamit sa saktong konteksto dili gihapon sila makabaton sa kumpletong kamatuoran tungod kay wala man sila naglakip sa nahabilin nga 6 ka ebidensya o basahon. Karon, ibutang nato nga naay lain nga relihiyosong grupo, “Grupo B”. Gidawat nila ang 6 kabersikulo nga wala gidawat sa ‘Grupo A”, pero kining bag-o nga grupo nibalibad sa paglakip sa 4 nga gigamit sa Grupo A! Natural, “lahi” jud ang konklusyon sa Grupo B ngadto sa Grupo A. Aron sa paghimo sa mga butang nga mas makalibog alang kanato, ibutang nato nga adunay ikatulo nga grupo “Grupo C”. Gakuha silag 2 kabersikulo gikan sa “Grupo A” ug 3 sa 6 nga gigamit sa “Grupo B” para makakuha ug lain na konklusyon, nga ilang gibati nga usa ka pagkompromiso tali sa grabeng mga posisyon sa niining duha ka gropu!

   

   Kung imo nabantayan nga ang kada grupo naghimo og konklusyon nga nag-ingon “nakabase sa kung unsay giingon sa Biblia” apan wala sa tulo ang nakakuha sa tibuok kamatuoran tungod kay wala'y nagtan-aw sa TANANG nga bersikulo nga naghisgot aning butanga. Kada usa sa grupo naabot sa usa kakonklusyon ug kada konklusyon kay nagkalahi gamay. Ang problema kay kada grupo nagANGKON nga nagtudlo sa kamatuoran ug naay mga bersikulo sa Biblia nga nagsuporta sa ilang gituohan!

   Ang dakong pangutana nga dapat nato ipangutana kay, “Hain niining mga grupoha ang sakto?” Ang saktong tubag kay, “Wala kanila!” Samtang ang tulo kagrupo muadto sa Biblia para sa ebidensya kung asa nila gibasihan ang ilang konklusyon ug tubag, apan wala nila gikonsidera ang TANAN nga ebidensya. Ang resulta kay ang nagkalahi-lahi nilang mga pagtulun-an nga gagikan sa ilang pagtan-aw sa pipila ka parte lang sa ebidensya. Bisan pila ka kadaghan ang kabersikulo nga ipakita sa Diyos, atong konklusyon DAPAT naggikan sa TANAN EBIDENSYA.

   Ang kamatuoran niini, ang panag-ingnan nato gamit ang 3 ka grupo dili jud kaayo tukma sa panghitabo karon tungod kay adunay gatosan nga grupo ang naghimo sa lain-laing mga ideyas ug pagtulun-an base lang sa pipila o kulang nga mga ebedinsya!

   Dili lang igo para sa usa ka tawo nga muingon nga nakakita silag bersikulo sa Biblia para musuporta sa usa kapagtulun-an nga kauban nila o mutubag sa ilang pangutana. Dapat ang kada usa ka bersikulo mohaum sa uban bersikulo nga nagstorya sa pareha nga hilisgutan pareha sa puzzle nga jigsaw nga mohaum sa usag-usa para makahimo sa usa ka dakong litrato. Ang kada usa kapiraso muhaon lang sa usa ka paagi ug ang tawo dili makasabot sa gipasabot sa litrato gawas kon ang tanan piraso kay natipon ug nahan-ay sa sakto nilang lugar. Nahibal-an nato gikan sa atong mga kasinatian sa eskwelahan nga aron ang usa ka tawo igo nga makasabut sa usa ka leksyon, ang tanan nga punto nga gipresenta sa materiyales dapat nasabtan ug nalambigit ug may kalabutan sa usag-usa. Pareha ra sa pagtuon sa pagsabot sa Biblia.

6. DAPAT NATO AMPINGAN SA PAGBUTANG SA KADA BERSIKULO SA SAKTONG KONTEKSTO

   Kadaghan sa sayup sa mga tawo inig tuon nila sa Biblia kay ang pagkuha sa bersikulo ug paghatag sa kahulugan nga wala sa orihinal o husto nga konteksto2. Dako kaayo og impotansya ang konteksto sa pakig-istorya ug importante kaayo sa pagkat-on sa sakto nga kahulogan sa gipasabot sa usa ka suwat. Ang bersikulo kay parte sa kapitulo nga posibleng daghan kaayo ang gipasabot labi na kung kini lang imong tan-awon. Bisan pa niana, kung ang usa ka tawo motan-aw sa kana nga bersikulo sa konteksto sa ubang mga bersikulo o pamulong nga makita sa parehas nga kapitulo sumala niana ang gituyo nga kahulugan sa orihinal nga magsusulat labi ka dali nga mahibal-an.

   Sa pagtuon sa Biblia, dapat nato timan-an na ang kada usa nga bersikulo kay pahayag, o usa ka parte sa pahayag, ug ang kada pahayag kay parte sa hugpong sa mga pahayag, ug ang kada usa nga hugpong kay parte sa usa ka ideya, nga gihiusa sa uban pang mga hugpong sa mga pahayag nga gipakita sa Diyos pinaagi sa awtor o tigsulat para makigsulti sa usa ka katuyoan ngadto sa mga magbabasa. Importanti kaayo ang pagbasa sa tibuok kapitulo sa Biblia, o ang tibuok Biblia, aron makasabot kita sa kung unsa ang gipasabot sa matag bersikulo!

   Sa pagtuon sa Biblia, adunay duha ka-klase sa konteksto nga dapat nato masabtan.

   1. DUOL NGA KONTEKSTO ang pagtan-aw sa mga nagpalibut nga bersikulo sa usa ka bersikulo.
   2. KONTEKSTO SA TIBOUK Biblia ang pagtan-aw sa mga bersikulo sa tibuok Biblia nga naghisgut sa pareha sa imong gitan-aw nga hilisgutan o pamulong.

   Basi sa mga impormasyon nga gitun-an nato, makita nato nga ang pagtuon sa Biblia kay ang pagtan-aw sa tanang anaa nga impormasyon sa pamulong nga ganahan nato tun-an ug pagbutang sa kada bersikulo sa sakto nga konteksto para ato mahibaloan ang iyang gusto nga ipasabot sa maong pamulong. Inig human nato og buhat niana atong tigumon ang tanan detalye nga pareha sa usa ka puzzle nga jigsaw para makabuhat kita og “litrato” o hulagway nga mutubag sa atong pangutana.

7. ADUNAY DUHA KA PARTE ANG PAGTUON SA BIBLIA. UNA ATO DAPAT PANGITAON ANG ORIHINAL NGA KAHULUGAN. UNYA IKADUHA ATO TAN-AWON KUNG KINI NGA KAHULUGAN MAAPLIKAR O MABUHAT SA ATONG PANAHON.

   Magamit ba sa atong panahon karon ang kada bersikulo sa Biblia? Sa pagbasa nato sa istorya ug kinabuhi ni Noah sa libro sa Genesis ug makita nato nga adunay mga sugo ang Diyos sa pagbuhat sa dako kaayo nga arka, dapat ba kita maghimo pud og arka karon? Dili dayun ka makatubag ug , “Oo”, tungod ang konteksto nagpakita nato nga kato nga mga sugo para lamang kang Noah. Unsa man ang gipasabot niini ngadto sa ubang mga bersikulo nga makit-an sa Biblia? Unsaon nato pagkahibalo kung unsang parte sa Biblia ang dapat ug dili nato dapat sundon sa atong kinabuhi karon?3

   Karon atong makita kung unsa gayud ang proseso sa pagtuon sa Biblia. Samtang nagingon ang uban nga ang pagtuon sa Biblia kay usa lamang ka pagbasa niini ug pagbuhat sa tanan nga gisulti niini, kana dili igo. Sa kaso ni Noah ug ang arka nagpakita nga adunay sugo nga makita sulod sa Biblia nga para lang sa usa ka tawo nga nagpuyo sa usa ka lugar ug panahon. Tungod niini, atong nakat-onan nga ang pagtuon sa Biblia kay adunay duha ka bahin sa pagproseso niini.

   Ang unang bahin sa pagtuon sa Biblia kay ang pagdiskubre sa kahulogan nga gipasabot sa orihinal nga tigsulat. Mabuhat kini sa pag-imbestiga pag-ayo sa kada bersikulo sa iyang husto nga konteksto.

   Kung makasabot nata sa orihinal nga buot nga gipasabot busa atong tan-awon kung pwede ba kini nato maaplikar sa atong kinabuhi karon. Kini ang ikaduhang bahin sa proseso sa pagtuon sa Biblia. Sa kini nga bahin dapat nato tan-awon pag-ayo ang pahitabo nga nagpalibot sa bersikulo ug tan-awon nato kung kinsa ang gaistorya ug kinsa ang gikaistorya. Aron ang usa ka butang mahimong magamit alang kanato sa atong panahon kinahanglan nga masigurado nato kini nga panudlo gituyo gayud alang kanato.

   Dapat pud nga kabalo kita nga dili tanan panudlo nga makita sa Biblia gihatag kanato sa parehas nga paagi sa paghatag kaniadto. Naay mga pagtulon-an nga gihatag pinaagi sa diretchong pagsulit, o sugo, nga dapat dawaton ug sundon sa parehas nga pamaagi. ( ang ehemplo nga pagtulun-an nga nahisama niini kay ang sugo nga. “ Ayaw pagpatay.”) Aduna puy mga pagtulon-an o panudlo pinaagi sa prinsipyo, nga maaplikar sa lahi-lahi nga pamaagi, depende sa sitwasyon (ang ehemplo nga sama niini nga pagtulon-an mao ang “ Bulahan ang mga mapainubsanon kay mahimong ila ang kalibotan”). Bisan pa og makabalo kita sa kung unsay bersikulo sa Biblilya ang magamit kanato, dapat nato ikonsidera kung magamit ba kini sa atong panahon pareha sa panahon sa tawo nga anaa sa Biblia. Lisod kaayo kini nga bulohaton!

8. WALAY BERSIKULO GIKAN SA BIBLIA NGA LISOD SABTON NGA MUKONTRA SA SAYON RA SABTON.

   Dili pirme sayon buhaton ang pag-analisar o pag-ila sa Biblia kay adunay mga bersikulo nga lisod kaayo sabton. Apan, kadaghanan sa mga pagtuon sa Biblia nag-apil sa bersikulo nga sayon sabton ug aduna puy lisud. Dapat nato hinumduman nga bisan unsa ang mga konklusyon o nasabtan nga atong himoon sa mga lisod nga bersikulo dili dapat mo kontra sa mga bersikulo nga sayon sabton. Ang sayon nga mga bersikulo kay mamahimong pundasyon sa pagsabot sa hilisgutan ug ang mga lisod nga bersikulo dapat tun-an samtang nagkonsidera sa katong mga sayon. Walay dapat duha nga galain-lain nga konkluson sa usa ra ka hilisgutan.

   Kung makasugat kita'g lisod nga bersikulo nga mosumpaki sa konklusyon sa mga dali ra makita pina-agi sa pagtan-aw sa pipila ka sayon ug tin-aw nga mga bersikulo, busa ato masulti nga ang atong pagsabot sa lisod nga bersikulo kay sayop. Dili siya makatarungan kung musulti ang Diyos sa usa ka butang gamit ang sayon kaayo nga pamahayag ug musulti sa lahi gamit ang mga pamahayag nga lisod kaayo sabton. (Kung mubalik kita sa puzzle, ang usa ka tawo dili makapugos sa pagbutang sa usa ka piraso sa lugar nga dili kini mohaom! Makita nato nga kung asa ang lugar sa usa ka piraso kung tan-awon nato ang mga nagpalibot nga piraso niini. Kung dili makatabang ang pagtan-aw sa konteksto busa tan-awa ang uban mga bersikulo nga muhatag sa impormasyon mahitungod sa pareha nga hilisgutan. Basin ang buot pasabot sa lain nga bersikulo mamahimong masklaro ug makatabang sa pagsabot sa lisod nga bersikulo. (Kung mubalik ta sa puzzle, kung adunay piraso nga muhatag og problema sa sinugdanan sa puzzle, ang dapat nimo buhaton kay ipadaplin ang maong piraso hangtud nga mas sayon nasa pangita kung asa dapat siya ibutang kay adunay ra gayud usa ka ispasyo ang mabilin!)

   Ang pinaka maayo ug simple nga ilustrayon niini nga punto kay makita sa pagkompara sa duha ka pareho nga pahayag ni Jesus nga mabasa sa Biblia. Sa Lucas 14:26 ingon siya nga bisan kinsa nga “dili magdumot” sa iyang isig-kapamilya kay dili mamahimong disipolo niya. Ang buot ba nga gipasabot ni Jesus niini nga disipolo niya dapat magdala sa tinuod nga pagdumot sa ilang kasing-kasing ngadto sa ilang pamilya aron mamahimong disipolo? Makalibog gayud kini. Apan, adunay kapareho nga bersikulo niini. Makita sa Mateo 10:37-38. Diri, ang konteksto nagpakita nga si Jesus nagistorya sa parehang hilisgutan – ang pasalig sa pagkadisipolo – ug sa makausa nagistorya siya sa iyang mga magtotuo ug sa ilang pamatasan ngadto sa ilang parinti. (Importante kaayo diri ang konteksto para makita ang koneksyon niini sa Lucas 14.) Gipakita ni Jesus diri sa mas klaro nga paagi sa kung unsa ang iyang gipasabot sa iyang giingon sa Lucas 14. Sa pagtan-aw pag-ayo niining duha ka bersikulo – ug pagkonsidera sa mga pagtulun-an ni Jesus mahitungod sa pasalig, pagkadisipolo, gugma, ug kalagot – atong mas masabtan sa sayun nga paagi ang gusto nga gipasabot ni Jesus para sa mga tawo sa Lucas 14 pina-agi sa mas klaro nga eksplinasyon sa Mateo 10.

9. ANG MGA EHEMPLO SA BIBLIA MAKATABANG SA PAGKOMPIRMA SA ATONG NASABTAN UG MGA KONKLUSYON.

   Human sa atong pagdukiduki o pagtuon ug pag-abot sa usa ka konklusyon, kung makakita o makaila kitag mga panag-inganan nga ginabuhat sa mga tawo sa Biblia o mga pagtulon-an pareha sa mga butang nga atong nasabtan o konklusyon, kita makasiguro nga ang atong kaugalingong konklusyon husto. Sa laing bahin, kung makakita kita sa ehemplo sa mga tawo sa panahon kaniadto, ug sa pareha nga sitwasyon, nagbuhat o nagtudlo nga lahi sa atong konklusyon o nasabtan, kana mamahimong indikasyon o timailhan nga ang atong konklusyon kay dili sakto. Dili sa tanan higayon adunay mga ehemplo sa Biblia, pero kung anaa sila dapat tan-awon nato kini pag-ayo labi nasa kung unsa ang ilang gipakita.

   Ang pagpangita sa usa ka ehemplo sa usa ka tawo nga nagbuhat o wala nagbuhat sa usa ka butang mahimo o dili usa ka timailhan sa nga kini nga matang sa panudlo naggikan sa Diyos. Mahimo o dili kini usa ka butang nga kinahanglan buhaton sa tanan nga mga magtutuo. Ang pagkakaplag sa usa ka panig-ingnan sa usa ka tawo nga nagbuhat sa usa ka butang nga naggikan sa Biblia wala magpasabut nga kinahanglan nato o kinahanglan buhaton ang sama nga butang. Bisan ang padayon nga pagkakita sa usa o daghang mga tawo nga nagbuhat sa usa ka butang nga gibalik-balik usahay sa Biblia wala magpasabot nga kana nga butang kinahanglan buhaton o gipabuhat sa tanan. Ang pagbalik-balik lang niini kay dili igo nga ebidensya para sa paghimo sa kana nga klase sa determinasyon. Tingali sigurado kita nga ang usa ka panig-ingnan gilaraw kung makit-an nato ang mga tawo sa lainlaing mga lugar ug lainlaing mga konteksto nga nagbuhat sa parehas nga mga butang. Sa ingon nga mga kaso mahimo nga adunay pipila ka panudlo gikan sa Diyos nga hinungdan sa makanunayon nga sumbanan sa pamatasan. Bisan pa niana, sa pagtapos niini, kung wala’y kauban nga panudlo, bisan kung makita ang usa ka makanunayon nga sundanan, magbana-bana gihapon kita!

10. ANG EKSPLANASYON NGA GIHATAG SA DIYOS SA BIBLIA DAPAT PIRME MAG-UNA KAYSA SA ATONG PERSONAL NGA KASINATIAN, ATONG GIBATI UG MGA PAGDAHOM.

    Usahay ang mga tawo adunay gitawag nga “KASINATIAN SA RELIHIYON”, nga pwede makuha sa bisan unsa nga porma gikan sa pagkakita ug panan-aw sa damgo ug sa pagdawat sa gitawag sa mga tawo nga “baptismo gikan sa Balaang Espiritu” labi nasa sulod sa relihiyosong pagtapok-tapok. Samtang wala'y makasulti kung pwede o dili pwede buhaton sa Diyos ang pakigstorya sa mga tawo karon dapat nato timan-an nga bisan og adunay talagsaon nga butang sama niini nga masinati kanato dili kini nagpasabot nga kita dili na kinahanglan nga magtoun sa Biblia! Bisan unsa man ang atong masinati, ang atong nakat-onan sa atong niaging klase ang ato timan-an. Ang Diyos miingon nga iyang gipadayag ang iyang mensahe, sa panahon sa unang siglo, ug ang kada tawo nga buhi paghuman sa kamatayon sa iyang anak kay kinahanglan makasabot ug musunod sa mensahe. Kini nga kamatuoran dili dapat mausab. Gikan sa pagbiya ni Jesus sa kalibutan gusto sa mga tawo nga “makasinati sa personal Diyos. Apan, tungod niini nga kagustuhan nakabig niini ang mga sinsero nga mga tawo sa pagtuo nga ilang nasinati kay ang Diyos, apan dili kini tinuod. Adunay mga tawo inig kahuman nila sa pagdawat niini nga mga kasinatian kay nibiya sa mensahe sa Biblia, ug mituo na hinoun niing kasinatian nga gikan daw sa Diyos.

    Dili dapat kita musugot nga ang “atong personal relihiyosong nasinati” nga mamahimong mas importante kaysa sa atong gibasa sa Biblia. Kung kita nakasinati og direkta nga aksyon o rebelasyon sa atong kaugalingong kinabuhi busa ato dapat susihon pag-ayo ang Biblia para makita kung naghisgot ba kini sa sama nga kasinatian nga naggikan sa Diyos. Kung walay ikatubag ang Biblia o nagpasabot sa lahi nga butang – bisan gamay nga butang – busa kini nga kasinatian dili gikan sa Diyos tungod atong nadiskubrehan nga ang Diyos dili musuliti o mubuhat kanimo nga wala nasulti o nabuhat sa kinabuhi sa mga orihinal nga Kristiyano kaniadto!

    Sa dili pa kita magpadayon, palihug pakli ug pagbasa ang bersikulo nga makita sa 2 Tesalonica 2:9-11. Palihug ug basaha sa ikaduha nga higayon.

    Nindot gayud kini nga bersikulo! Nagistorya kini sa mga milagro, ug pag-ilad, ug ang gahum sa usa kadaotan4. Ug naghisgut pud kini sa buhat sa Diyos bali o lahi nga kinaiya naila sa kadahanan! Atong tan-awon ang kada usa nga punto nga gipakita. Ang tanan nga negatibo nga pamahayag kay gipaila-ila sa bahin-bahin nga naghulugway sa kasing-kasing ug huna-huna sa mga tawo nga gihisgutan. Sila ang mga tawo nga dili na mukupot sa kamatuoran ug nagbutang sa ilang salig sa kung unsa ang ilang nasinati. Bantayi nga ilang kagustuhan para sa kining mga milagrosong gahum ang nahimong hinungdan para dili sila matagbaw sa kamatuoran. Kini nga kagustuhan nakapabuta kanila ngadto sa punto nga dili na sila makakita nga ang gahum nga ilang nakita naggikan sa dautan. Tungod kay nibalibad man sila paghigugma sa kamatuoran, mitubag ang Diyos pinaagi sa pagbuhat sa interesado nga butang. Ang bersikulo nagingon nga magpadala siya kanila sa “gahum sa pagkahisalaag” nga mahimong rason para mutuo sila sa ilang nakita ug nasinati kay gikan sa Diyos apan dili kini tinuod. Unsa atong makat-onan sa kining bersikulo? Usa sa klaro nga butang kay dili ka sigurado kung ang tanang gahum nga imong makita gamit imong mga mata kay gikan sa Diyos! Ato pud nakat-onan nga ang gahum sa Diyos ug ang mensahe sa Diyos kay pirme mag-uyon. Ato pud nakat-onan nga si Satanas pwede mu-ANGKON nga nagpakita og gahum sama sa Diyos, ug ang usa lang ka paagi para mahibaw-an ang kalahian kay ang pagsusi sa mensahe nga makita kauban sa kana nga gahum.

    Kini nga pagpasidaan kay gihisgutan pud sa 2 Conrinto 11:13-15, diin gisultian kita nga ang mga tawo mailad sa ulipon sa Demonyo. Mutuo sila nga ang ilang mga nakita kay tinuod pero dili diay kini tinuod. Ang mga pasidaan sama niini makasiguro nga kita dili dapat modawat sa tanan nga atong makita o masinati nga tinuod tungod lang kay gibuhat kini sa “ngalan sa Diyos”. Dapat nato susihon pag-ayo ang atong nakita o nasinati pinaagi sa pagtan-aw sa Biblia kung gitudlo ba kini.

    Adunay direktang relasyon tali sa atong gisulti dinhi ug sa gitudlo ni Jesus sa Mateo 7:21-23. Nakahinumdom ba ka kung giunsa niya pag-istorya mahitungod sa mga tawo nga nagbuhat sa mga milagro nga butang “sa iyang ngalan”, pero giunsaon niya pagsalikway sa mga tawo tungod kay ilang kinabuhi wala makabasi sa kagustuhan sa Diyos – ang kamatuoran?

    Ganahan kaayo kitang tanan sa direkta nga relasyon diha sa Diyos diin makanunayon kita nga makadawat ug personal nga giya ug panudlo. Apan, dapat nato hinumduman nga ang Diyos nakadesisyon na kung unsaon niya pagkig-istorya diri kanato. Iyang gihatag ang ikaduhang mensahe ug iyang gipakita kung unsa iyang gusto nga ipabuhat sa mga tawo. Atong responsibilidad mao ang pagdawat sa kung unsa ang gihatag sa Diyos ug pagdawat niining mga butanga sa iyang paagi. Kung magsugod kita sa pagbutang sa sobra nga tinguha sa atong mga pangandoy diin gusto nato nga makigsulti ang Diyos kanato sa atong kinabuhi, busa dili dapat kita matingala kung ang tanan natong gihandom mahitabo sumala sa atong kagustohan. Apan, tungod lang kay ang atong mga pagdahom nahimong kamatuoran wala kini magpasabot nga ang atong nadawat usa ka matang sa ganti gikan kaniya. Atong ikonsederar ang mga pasidaan sa ibabaw, basin sa pagkatinuod kita nakadawat niini nga “gamhanan nga delusyon” gikan sa Diyos ug, sa reyalidad, basin ang tanan nga atong nasinati kay bakak! Ang usa lang ka pamaagi para makasigurado kita nga aduna kita'y sakto nga relasyon diha sa Diyos kay kung atong tun-an ang iyang mensahe ug atong tarungon sa pagsunod ang iyang gisulti. Walay makapuli sa pagtuon sa Biblia.

    Ilustrasyon: Istoya Mahitungod sa Usa Ka-lalaki nga Naabtan sa Baha

    Adunay usa ka lalaki nga nagpuyo kilid sa usa ka sapa. Paghuman sa pipila ka adlaw nga nagsigi sa kusog ang uwan, ang sapa nagsugod sa pagsaka ug pagsulod sa tubig sa iyang balay nikatkat ang lalaki paingon sa iyang atop. Samtang ang tubig nagpadayon sa pagsaka nahadlok ang lalaki ug nagsugod siya sa pag-ampo ngadto sa Diyos nga luwason siya sa iyang makahahadlok nga kahimtang. Pipila ka minuto ang milabay, adunay usa ka lalaki nga nagbugsay sa iyang gamay nga sakayan paingon sa balay ug ni awhag sa pagtabang nga dad-on ang lalaki sa luwas nga lugar. Ang lalaki miingon, “Salamat, pero dili lang ko musakay kay nag-ampo nako sa Ginoo ug iya ko luwason!” Nangutkot sa ulo ang lalaki sa sakayan ug nibiya. Nilabay ang pipila ka oras ug nagpadayon sa pagsaka ang tubig hangtud nga miabot kini sa katas-on sa iyang atop! Sa ikaduhang higayon nagampo napud ang lalaki sa Ginoo og milabay ang pipila ka minuto, adunay lalaki nga miabot nga nagsakay sa dako nga dimakina nga banka ug niawhag sa pagtabang nga dad-on siya sa luwas nga kugar. Mitubag ang lalaki, “Salamat pero dili lang ko musakay kay niampo nako sa Ginoo ug kahibalo ko nga iya kong tabangan! Nagpadayon gihapon sa pagsaka ang tubig hangtud nga nagbarog na ang lalaki sa tumoy sa iyang atop ug ang tubig naabot nasa iyang tuhod! Nagampo pagusab ang lalaki ug karon mas kusog na ang iyang pagsampit ug paghilak ngadto sa Ginoo, milabay ang pipila ka minuto, adunay helicopter ang miabot ug nagpaubos ang piloto sa hagdanan ug nag-awhag kaniya sa pagsakay aron dad-on siya sa luwas nga lugar. Ug sa makausa, mitubag siya ug miingon, “ Salamat pero dili lang ko musakay, kay nag-ampo ko sa Ginoo ug kabalo ako nga iyaha kong luwason!” Wa madugay nagpadayon sa pagsaka ang tubig ug naanod ang lalaki ug nalumos. Ug kalit nga nakita niya iyang kaugalingon nga nagbarog atubangan sa Ginoo. Kalit nga nasuko ang lalaki ug nangutana, “Ginoo, ngano imo ko gibiyaan ug gipasagdan nga mamatay nga katulo man ko nangayo nimo'g og tabang diha nimo para ako maluawas?” Mitubag ang Ginoo ug niingon, “Nganong misulti ka nga gipasagdaan tika nga mamatay? Dili ba nagpadala ako sa lalaki nga gamay nga sakayan, ang usa sa dako nga dimakina nga banka, ug ang katapusan sa helicopter?”

    Simple lang kaayo ang leksyon niini. Ang lalaki nagdahom sa tabang gikan sa Diyos basi sa kung unsa'y gusto niya nga buhaton sa Diyos. Ang iyang bayas nga pagdahum nagbuta kaniya sa punto nga wala na siya nakaila sa tabang nga gihatag sa Diyos pinaagi sa mga tawo nga nagsulay sa pagluwas kaniya. Nagkig-istorya ang Diyos kanato ug nagsulti kung sa unsa ang IYANG ganahan ug sa pamaagi nga gusto NIYA! Dili kita makamandar nga magbuhat siya sa mga butang pinaagi sa atong gusto ug sa atong mga paagi nga kini mahitabo! Siya ang Diyos ug nagbuhat o naglihuk siya sumala sa iyang kaugalinong pama-agi!

11. ADUNAY RESPONSIBILIDAD SA PAGTUON ANG KADA USA KA TAWO PARA SA IYANG KAUGALINGON.

    Palihug basaha ang Roma 14:10 ug 2 Corinto 5:10 ug tun-i kini pag-ayo. Kining duha ka bersikulo naghisgot ug pareha nga sitwasyon. Unsa ang sitwasyon niini? Ang Adlaw sa Paghukom! Ang duha ka bersikulo nga tundlo sa usa ka-punto, sa kung unsay mahitabo sa Adlaw sa Paghukom. Ang kada usa responsabli sa iyang kaugalingong aksyon, ug ang determinasyon kung asa paingon ang tawo kay magbasi sa mga butang nga iyang nabuhat.

    Tungod kay ang katapusan nga paghukom mahimong usa ka butang nga naa sa taliwala sa matag tawo ug sa Diyos busa importanti kaayo alang sa matag-tawo nga makahibalo sa kung unsa gyud ang ilang kinahanglan buhaton. Dili ka makapamasangil sa uban kung dili sa imong kaugalingon lang kung wala masayud sa kamatuoran.

12. ANG RELIHIYOSONG GRUPO DILI ANG MODETERMINAR SA BIBLIA KUNG UNSAY ITUDLO UG DILI ITUDLO MAHITUNGOD SA USA KA BUTANG. ANG BIBLIA ANG MODETERMINA KUNG UNSAY DAPAT UG DILI DAPAT ITUDLO SA RELIHIYOSONG GRUPO.

    Kung ikonsedera nato ang mga batasan sa mga tawo sa moderno nga relihiyon, kini siguro ang pinaka importante nga giya nga dapat timan-an. Tungod lamang kay ang usa ka grupo sa ilado o sikat nga relihiyosong mga tawo (sama sa magwawali, pari, pastors, elder, apostolo, o bisan anghel nga gikan sa langit) modisisyon nga ang usa ka pagtulon-an kinahanglang itudlo o dili angayang itudlo wala naghino niani nga husto! Kung ang matinud-anon ang usa pagtulun-an, dapat makita nato kini nga gipasabot ug gitudlo sa mga orihinal nga Kristiyano sulod sa Biblia! Ang pagsunod sa mga pagtulun-an nga gikan sa mga tawo kay sayop. Aduna kita'y igo nga mga butang nga gipabuhat sa Diyos. Dili nata kinahanglan magdugang og mga palas-anon sa pagsunod sa mga gidungag nga pagtulun-an sa mga relihiyosong leaders. Ang mensahe sa Biblia kay panag-iya sa Diyos ug kung gusto kita maghimo og relasyon kuyog niya dapat kita MAMINAW SA KUNG UNSA IYANG GISULTI ug dili hatagan og importansya ang mga opinyon sa mga tawo! Kanunay timan-i nga ang pulong sa Diyos ang dapat palabihon kaysa sa mga opinyon ug pagtulun-an sa TANANG TAWO!

    Hunahunaa pag-yo ang mga bersikulo, tan-awa pag-yo ang ilang sitwasyon o konteksto.5

    Galacia 1:6-9 - “Nahibulong ako nga sa kalit mitalikod kamo kaniya nga nagtawag kaninyo sa grasya ni kristo ug mibalitok kamo ngadto sa laing Maayong Balita--7 dili nga adunay laing Maayong Balita, kondili nga adunay nanagpagubot kaninyo ug buot magatuis sa Maayong Balita mahitungod kang kristo. 8 Apan bisan pa kon kami, o usa ba ka manolunda nga gikan sa langit, magawali kaninyog Maayong Balita nga supak sa amo nang gikawali kaninyo, ipatunglo siya.9 Sumala sa amo nang gikaingon kaniadto, usbon ko karon ang pag-ingon, nga kon adunay magawali kaninyo ug Maayong Balita nga supak sa inyo nang nadawat, ipatunglo siya.”

    2 Timoteo 3:1-5 - “Apan sabta kini, nga unya sa kaulahiang mga adlaw managpangabut ang mga panahon nga malisod. 2 Kay ang mga tawo unya magamahigugmaon man sa ilang kaugalingon, mga hinapi, tigpagawal, hambogiro, tampalasan, masukihon sa mga ginikanan, walay igabalus, dili Diyosnon, 3 walay pagbati sa paghigugma, dili malokmay, tigbutangbutang, mapatuyangon, mabangis, dili mahigugmaon sa maayo, 4 mabudhion, madalidalion, tigpaburot, nga nagahigugma sa kalipayan inay sa Diyos unta hinoon, 5 nga nagabaton sa dagway sa tinoohan apan nagapanghimakak sa gahum niini. Likayi kining maong mga tawhana.”

    2 Timoteo 4:1-5 - “Sa atubangan sa Diyos ug ni kristo Jesus nga mao ang magahukom sa mga buhi ug sa mga patay, ug pinaagi sa iyang pagpadayag ug sa iyang gingharian, ako magatugon kanimo niini: 2 iwali ang pulong; may kahigayonan ka o wala, magmadasigon ka niini; himoa ang pagpamadlong, ang pagsaway, ug ang pagpanambag diha sa tumang pagkamapailubon ug sa pagpanudlo. 3 Kay nagasingabut ang panahon nga ang mga tawo magadumili sa pagpaminaw sa matarung pagtulon-an, hinonoa aron sa pagtagbaw sa ilang kaugalingong mga pangibog, sila magapaalirong ug mga magtutudlo nga magahapohap kanila sa ilang nanagkatol nga mga dalunggan, 4 ug ang ilang mga dalunggan ilang ilingiw gikan sa kamatuoran ug ipaabong ngadto sa tinumotumo nga mga sugilanon.5 Apan sa imong bahin batoni kanunay ang pagkamalinawon sa hunahuna, antusa ang mga kasakitan, buhata ang imong katungdanan ingon nga ibanghilista, tumana ang imong mga bulohaton ingon nga ministro.”

    Nakahinumdom baka kung unsa among gisulti sa pasiuna mahitungod niini nga kurso, mahitungod sa gatusan ka mga grupo? Dili lang igo nga ang mga tawo karon MAG-ANGKON nga sila kristiyano, o ang PAG-ANGKON sa pagsunod sa kamatuoran! Kung MOANGKON kita nga gasunod sa Diyos busa dapat tinud-anay ang atong pagsunod kaniya!

13. PAGAMIT SA MGA BIBLE RESEARCH UG REFERENCE BOOK PARA MUTABANG KANIMO SA PAGPANGITA SA KAMATUORAN.

    Atong nakita nga gikinahanglan ang pagtuon ug pagtan-aw sa daghan nga mga bersikulo sa dili pa maghimo sa konklusyon, usahay makahunahuna kita kung giunsa nato pagpangita ang tanan nga mga bersikulo. Hayahay kaayo kita kay adunay daghang mga libro nga makatabang aron nga atong pagtuon mas sayon ug dali mahuman. Ang usa ka reference book kay gitawag nga CONCORDANCE. Kini nga libro naghatag ug mga lista sa besikulo gikan sa Biblia nga mustorya mahitungod sa usa ka panaghisgutan. Kini nga libro dili mohatag og mga pagpasabot bahin sa usa ka pagtulon-an o muhatag og komentaryo sa bersikulo. Muhatag lang kini lista sa bersikulo diin ang usa ka pulong gigamit sa matag bersikulo sa Biblia. Kini nga libro kay mutabang sa pangita sa tanan "piraso sa puzzle" mas gihimo niini nga mas sayon para nato ang pagpangita sa matag bersikulo.

    Ang LEXICON kay gamit pud kaayo sa pagtuon. Usa kini ka diksyonaryo para sa Biblia nga linggwahi o pinulongan ug adunay lexicon para sa Hebreo pinulongan sa Karaang kasabotan, ug Greyego sa Bag-ong kasabotan. Magamit nato ang mga lexicons para makita nato ang pulong sa orihinal nga linggwahi gikan sa Biblia.

    Para mas makasabot kita'g pag-ayo, usahay makatabang ang pagtan-aw sa impormasyon labi nasa Iningles gamit ang BIBLE DICTIONARY. Maayo kining mga libroha tungod kay usahay muhatag kini sa Kasaysayan ug Kultora ug mga impormasyon mahitungod sa mga tawo ug lugar nga atoang makita ug mabasa sa Biblia.

    COMMENTARIES o mga Komentaryo kay ang mga libro nga gisuwat sa lalaki ug babaye nga ang katuyoan nila nga makatabang sila sa mga tawo pinaagi sa pagpasabot sa mga bersikulo sa Biblia. Adunay lahi-lahi nga klase sa Komentaryo. Adunay mga Komentaryo nga naghisgut sa usa ka bahin sa libro sa Biblia ug muhisgut sa sulod kada bersikulo. Laing mga komentaryi kay gitawag nga "topical" nga mutabag lamang sa ispisipiko nga pangutana o sitwasyon. Dapat kanunay kitang mag-amping sa paggamit sa mga Komentaryo tungod kay ang mga tawo nga nagsulat niini WALA gigiyahan sa Diyos pareha sa mga orihinal nga tagasulat sa Biblia! Kasagaran niining mga tawhana masyup sa pagsabot sa Biblia kay wala nila maggamit ang mga giya para sa pagtuon sa Biblia sama sa atong nakat-onan. Busa, sa pagbasa sa usa ka komentaryo dapat dili dawaton dayun ang komentaryo sa usa ka tigsulat kung wala pa nimo matun-i ang Biblia ug makita ang kamatuoran. Gamita lang ang komentaryo para makita kung ang lainng mga tawo nakaabot ba sa parehas nga konklusyon o pagsabot nga imong nakita sa imong pagtuon sa Biblia!

    Ang Biblia lang ang LIBRO nga adunay mensahe nga naggikan sa Diyos paingon sa tawo. Kini lang ang libro nga atong masaligan!

KONKLUSYON:

Ang pagtuon sa Biblia ang usa sa pinaka-importante butang nga atong mabuhat! Dili kita makasunod sa Diyos kung kita wala mahibalo sa kung unsa iyang gusto nga ipabuhat. Dili kita makabalo kung unsa iyang gusto ipabuhat kung dili kita magtuon. Simple lang kini nga kamatuoran nga dili mausab sa panahon. Sa paghinumdom niining nga butanga imong makita nga makasabot ka sa Biblia ug makahimo sa imong kaugalingong nga mga konklusyon o nasabtan, ug kining mga konklusyon kay basi sa kamatuoran. Apan, timan-i pirme nga IKAW ang may responsibilidad sa pagtubag sa Diyos sa kung unsa ang IMONG gituohan! Ayaw kini baliwalaa o imoha kining basolan!

Dugang pa niana, ayaw kalimut nga dili lang igo ang pagtuon sa Biblia ug ang PAG-ANGKON nga ikaw Kristiyano. Ang katuyoan sa Diyos dili matuman kung dili kita mobuhat sa iyang gisulti. Isip hinapus sa atong leksyon, atong pagabashon ang 1 Juan 2:3-6. tan-awa kung giunsa pag-ingon sa tigsulat niini, nga pareha sa gisulti ni Jesus sa Mateo 7:21-23, nga dili lang igo para sa usa ka tao nga MUINGON nga nituo sila sa Diyos. Kung ang pag-angkon sa iyang mga gituohan wala gisuportan o giubanan sa mga buhat sa pagtuman, busa wala ang kamatuoran sa iyang mga pag-angkon! Kini ang hinungdan kung nganog dili lang igo ang pagtuon sa Biblia. Ang pagtuon sa Biblia makatabang kanato para mahibaw-an ang kagustuhan sa Diyos. Ang pagkamatinomanon sa kana nga kagustuhan ang makapahimo kanato nga iyang panag-iya!

Sa kini nga leksyon, atong nasayran ang daghang mga punto nga may kalabutan sa unsaon sa pagtuon sa Biblia. Sa sunod nato nga klase o leskyon, ato ipadayon ang atong gihisgutan ug ato suwayan ang paggamit sa atong nakat-onan sa praktikal nga paagi.